Ο θηλασμός, είναι μια φυσική και όμορφη διαδικασία που βοηθά στη δημιουργία οικειότητας και δεσμού μεταξύ μαμάς και μωρού. Η σύνδεση και το δέσιμο που αισθάνεστε κατά τη διάρκεια αυτής της αγκαλιάς μπορεί να προσφέρει ευεργετικά ψυχολογικά αποτελέσματα, όπως μείωση του άγχους και αύξηση των συναισθημάτων ηρεμίας.
Ο θηλασμός είναι μια διαδικασία χαρακτηριστική για όλα τα είδη θηλαστικών. Είναι το αποτέλεσμα των εξελικτικών δυνάμεων που διαμορφώνουν ένα βέλτιστο σύστημα παροχής θρεπτικών συστατικών σε επαρκείς ποσότητες από τις μητέρες στους απογόνους τους. Στους ανθρώπους, ο θηλασμός είναι αναμφίβολα η «χρυσή» πηγή τροφής κατά τους πρώτους μήνες της μεταγεννητικής ζωής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστούν τουλάχιστον έξι μήνες αποκλειστικού θηλασμού, ο οποίος ορίζεται από το μητρικό γάλα ως η μόνη πηγή διατροφής και στη συνέχεια τη συνέχιση του θηλασμού με την εισαγωγή συμπληρωματικών τροφών μέχρι το παιδί να γίνει 12 μηνών ή μεγαλύτερο. Εκτός από το ότι είναι μια εξαιρετική πηγή διατροφής για το βρέφος, οι έρευνες δείχνουν ότι ο θηλασμός δεν είναι απλώς ένα γεύμα στο στήθος, αλλά έχει επίσης σημαντικά οφέλη στη γνωστική λειτουργία, τη συμπεριφορά και την ψυχική υγεία των παιδιών και των μητέρων.
Εκτός από την εμπειρία του συναισθηματικού δεσμού, υπάρχουν πολλά άλλα ψυχολογικά οφέλη από τον θηλασμό.
Η φλεγμονή είναι μέρος της αντίδρασης του σώματος στο στρες και όταν τα επίπεδα φλεγμονής είναι υψηλά, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη. Ο θηλασμός μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων φλεγμονής της μητέρας. Η μειωμένη φλεγμονή μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη.
Ένα από τα μεγαλύτερα, και ίσως πιο εκπληκτικά, ψυχολογικά οφέλη του θηλασμού είναι ο καλύτερος ύπνος. Στην πραγματικότητα, οι μητέρες που θηλάζουν μόνο μπορεί να διαπιστώσουν ότι κοιμούνται ευκολότερα, κοιμούνται περισσότερο και κοιμούνται πιο βαθιά.
Όταν θηλάζετε, το σώμα σας παράγει τις ορμόνες προλακτίνη και ωκυτοκίνη. Η ωκυτοκίνη παράγει ένα γαλήνιο, θρεπτικό συναίσθημα που σας επιτρέπει να χαλαρώσετε και να εστιάσετε στο παιδί σας. Προωθεί επίσης μια ισχυρή αίσθηση αγάπης και προσκόλλησης ανάμεσα σε εσάς και το μωρό σας.
Ο θηλασμός μπορεί επίσης να υποστηρίξει τη σωματική και συναισθηματική ευεξία του μωρού σας. Τα μωρά που θηλάζουν κλαίνε λιγότερο συνολικά και έχουν λιγότερα περιστατικά παιδικής ασθένειας.
Ο θηλασμός επιτρέπει στα μωρά να αισθάνονται κοντά στη βάση που γνώριζαν όσο ήταν στη μήτρα. Το να ακούει τους χτύπους της καρδιάς σας και να νιώθει το ζεστό δέρμα σας τα βοηθά να μεταβούν πιο ομαλά από τον εσωτερικό κόσμο στον έξω κόσμο.
Ο θηλασμός δημιουργεί μια εμπειρία δεσμού μεταξύ μητέρας και παιδιού, επειδή προάγει την επαφή «δέρμα με δέρμα», την αίσθηση του «κρατήματος», αλλά και τα χάδια.
Υπάρχει η έρευνα του Bernal που δείχνει ότι οι μητέρες που θηλάζουν τείνουν να αγγίζουν τα βρέφη τους περισσότερο, ανταποκρίνονται περισσότερο στα βρέφη τους και αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε αμοιβαία βλέμματα με τα βρέφη κατά τη διάρκεια του ταΐσματος, από ότι οι μητέρες που ταΐζουν με μπιμπερό.
Ο θηλασμός διευκολύνει τη μητρική ευαισθησία και ασφαλή προσκόλληση μεταξύ μητέρας και παιδιού.
Πολλοί ειδικοί λένε ότι το στοργικό δέσιμο κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, βοηθά στη μείωση των κοινωνικών και προβλημάτων συμπεριφοράς, τόσο στα παιδικά μας χρόνια όσο και στα ενήλικα.
Ο θηλασμός μπορεί επίσης να βοηθήσει τις μητέρες να μάθουν να διαβάζουν τα σημάδια του βρέφους τους και μπορεί να βοηθήσει τα μωρά να μάθουν να εμπιστεύονται τους φροντιστές τους. Αυτό βοηθά στη διαμόρφωση της πρώιμης συμπεριφοράς του μωρού.
Το μητρικό γάλα παρέχει συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που καλύπτουν τις ανάγκες του μωρού σας. Είναι εκπληκτικό! Η προσφορά γάλακτος θα κυμαίνεται ανάλογα με τη ζήτηση του μωρού σας. Το μωρό σας θα επικοινωνήσει ό,τι χρειάζεται από το σώμα σας και το σώμα σας στη συνέχεια θα παράγει την ποιότητα και την ποσότητα γάλακτος για να καλύψει αυτές τις απαιτήσεις.
Ο θηλασμός έχει οφέλη για την υγεία τόσο για τα μωρά όσο και για τις μητέρες. Το μητρικό γάλα παρέχει στο μωρό ιδανική διατροφή και υποστηρίζει την ανάπτυξη και την εξέλιξή του. Ο θηλασμός μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προστασία του μωρού και της μαμάς από ορισμένες ασθένειες.
Το μητρικό γάλα είναι ζωντανή ανοσία. Όταν ένα μωρό καταναλώνει μητρικό γάλα, λαμβάνει τόσο άμεση όσο και δια βίου ανοσία. ‘Oταν τα μωρά θηλάζουν, έχουν:
Ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα
Λιγότερες διάρροιες, δυσκοιλιότητα και πεπτικά προβλήματα
Χαμηλότερα επίπεδα παλινδρόμησης και φλεγμονής του στομάχου
Χαμηλότερος κίνδυνος εντεροκολίτιδας (μια σοβαρή εντερική νόσος στα μωρά που συμβαίνει όταν ο ιστός στο λεπτό ή στο παχύ έντερο τραυματιστεί ή έχει φλεγμονή)
Λιγότερα κρυολογήματα και αναπνευστικές ασθένειες όπως πνευμονία, και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού
Λιγότερες λοιμώξεις του αυτιού, που μπορεί να βλάψουν την ακοή
Λιγότερες περιπτώσεις βακτηριακής μηνιγγίτιδας (φλεγμονή των μεμβρανών του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, που συνήθως προκαλείται από λοίμωξη)
Καλύτερη όραση και μικρότερος κίνδυνος εμφάνισης τύφλωσης
Ο θηλασμός μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες το μωρό σας να αναπτύξει αλλεργίες.
Ο θηλασμός μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο του μωρού σας να αναπτύξει διαβήτη, καθώς το μητρικό γάλα δεν περιέχει τεχνητή ζάχαρη.
Μειώνοντας τον κίνδυνο να αναπτύξει οστεοπόρωση
Μειώνοντας τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού & ωοθηκών
Μέσω της ωκυτοκίνης, η οποία βοηθά στη συστολή της μήτρας ώστε να μειωθεί στο μέγεθός που ήταν πριν την εγκυμοσύνη
Καίγοντας θερμίδες καθώς χρησιμοποιούνται τα αποθέματα λίπους της μαμάς για το μητρικό της γάλα
Μειώνοντας τη πιθανότητα εμφάνισης επιλόχειας κατάθλιψης, καθώς ο θηλασμός επιτρέπει στις ορμόνες της εγκυμοσύνης να μειώνονται αργά, και όχι απότομα
Δίνοντας μια πρακτική λύση καθώς οι μητέρες μπορούν να θηλάσουν οποτεδήποτε και οπουδήποτε.
Εκτός από την παροχή σωματικών οφελών μέσω των θρεπτικών συστατικών, οι έρευνες δείχνουν ότι ο θηλασμός έχει επίσης μια βαθιά και διαρκή επίδραση στη σκέψη και την κατανόηση, τη συμπεριφορά και την ψυχική υγεία των παιδιών. Γενικά, η εμπειρία του θηλασμού έχει συσχετιστεί με βελτιωμένες γνωστικές ικανότητες, διευκόλυνση της ανάπτυξης του εγκεφάλου και μειωμένο κίνδυνο για αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Για παράδειγμα, τα μωρά που θηλάζουν είναι πιθανό να έχουν:
Ισχυρότερες δεξιότητες κριτικής σκέψης και συλλογισμού
Καλύτερη μνήμη
Πρώιμη γλωσσική ικανότητα
Βελτιωμένες κινητικές δεξιότητες
Υπάρχει ένα σύνολο ερευνών από διαφορετικές χώρες που παρέχουν στοιχεία για μια σχέση μεταξύ της εμπειρίας του θηλασμού και της γνωστικής ανάπτυξης αργότερα στη ζωή, συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης διατήρησης της μνήμης, των μεγαλύτερων γλωσσικών δεξιοτήτων και της νοημοσύνης.
Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι η εμπειρία του θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία επηρεάζει τις γνωστικές ικανότητες πολύ πέρα από τη βρεφική ηλικία, ακόμη και στην ενήλικη ζωή. Για παράδειγμα, οι Mortensen et al. διερεύνησαν τη γνωστική απόδοση σε δύο διαφορετικές ομάδες χρησιμοποιώντας διαφορετικά τεστ νοημοσύνης. Αυτή η μελέτη έδειξε ότι η μεγαλύτερη διάρκεια θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία συσχετίστηκε θετικά με τη γνωστική απόδοση ως ενήλικες.
Εκτός από τις επιπτώσεις που αναφέρονται στη γνωστική και εγκεφαλική ανάπτυξη των παιδιών, υπάρχουν στοιχεία ότι ο θηλασμός επηρεάζει επίσης την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη στα παιδιά. Υπάρχουν έρευνες που υποδηλώνουν ότι η εμπειρία του θηλασμού σχετίζεται με διαφορές στην ιδιοσυγκρασία του βρέφους. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους Lauzon-Guillain et al., στην ηλικία των 3 μηνών, τα βρέφη που θηλάζουν έχουν μεγαλύτερη θετική επίδραση στη κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη, σε σχέση με τα βρέφη που τρέφονται με γάλα.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους Dawood et al., ο θηλασμός έχει ευεργετικές επιδράσεις στη διάθεση, το συναίσθημα και το άγχος της ίδιας της μητέρας και επίσης διευκολύνει τις απαντήσεις στα θετικά συναισθήματα των άλλων. Παρόμοιες επιδράσεις στο συναίσθημα και το στρες, όπως συμβαίνει με το θηλασμό, παρατηρούνται επίσης σε μελέτες που χορηγούν ωκυτοκίνη, υποδηλώνοντας ότι ο θηλασμός μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ενδογενούς ωκυτοκίνης στις μητέρες.
Αυτή η πιθανότητα υποστηρίζεται επίσης από τα ευρήματα , των Heinrichs et al., υποδεικνύοντας ότι οι μητέρες που θηλάζουν εμφανίζουν πιο θετική διάθεση, λιγότερο άγχος και πιο αποτελεσματική συναισθηματική ανταπόκριση στους άλλους, κάτι που είναι πιθανό να επηρεάσει θετικά τη μητρική τους συμπεριφορά.
Ο θηλασμός δεν είναι πάντα εύκολος. Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για τις νέες μαμάδες να μάθουν αυτή τη δεξιότητα. Πολλές γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία δεν εκτέθηκαν στον θηλασμό, είτε επειδή οι γυναίκες στη ζωή τους δεν το έκαναν, οπότε για πολλές, είναι μια νέα ιδέα. Έτσι, μερικές φορές θα προκύψουν δυσκολίες. Για παράδειγμα είστε εξαντλημένες και πονάτε από τον τοκετό και το μωρό σας πιθανότατα θα θέλει να φάει πολλές φορές τη νύχτα στη μέση της νύχτας κατά τις πρώτες εβδομάδες. Το στομάχι του μωρού σας έχει πολύ πολύ μικρό μέγεθος έτσι χρειάζεται μικρά, συχνά ταΐσματα τις πρώτες δύο εβδομάδες. Στην πραγματικότητα, ένα μωρό που θηλάζει θα φάει οκτώ έως 12 φορές σε ένα 24ωρο.
Μία άλλη δυσκολία είναι το άγχος που αντιμετωπίζει μια νέα μητέρα καθώς αισθάνεται ότι το μωρό της δεν παίρνει αρκετό γάλα. Ένας γιατρός ή μια μαία μπορεί να σας παρέχει τα εργαλεία για να προσδιορίσετε πόσο καλά τρέφεται το μωρό σας. Μπορεί να νομίζετε ότι δεν παράγετε αρκετό γάλα, αλλά ίσως τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως νομίζετε. Εάν όμως συμβαίνει αυτό είναι σημαντικό να μην συμπληρώνετε το θηλασμό με φόρμουλα. Σύμφωνα με τους ειδικούς είναι προτιμότερο οι νέες μαμάδες να μην χρησιμοποιούν μπουκάλια, πιπίλες ή αντλίες για τις πρώτες τέσσερις έως έξι εβδομάδες, καθώς αυτές οι παρεμβάσεις θα διακόψουν τη διαδικασία που βασίζεται στην προσφορά και τη ζήτηση.
Μια άλλη φορά που ο θηλασμός μπορεί να είναι δύσκολος είναι όταν το μωρό σας δεν έχει σωστή επαφή με τη θηλή. Όταν η διαδικασία συμβαίνει σωστά σημαίνει καλύτερη μεταφορά γάλακτος για το μωρό και λιγότερο πόνο και δυσφορία για τη μαμά. Εάν εξακολουθείτε να αισθάνεστε πόνο στη θηλή για περισσότερο από δύο λεπτά μετά τη σίτιση μετά από δύο εβδομάδες σίτισης, επικοινωνήστε με έναν πιστοποιημένο γιατρό ή μαία για βοήθεια.
Ένας σύντροφος που θέλει να είναι υποστηρικτικός μπορεί να προσφερθεί να βγάλει κάτι από τη λίστα υποχρεώσεων της μαμάς, όπως πλύσιμο ρούχων ή να βεβαιωθεί ότι η μαμά έχει κάτι να φάει. Υπάρχουν ένα σορό όμως άλλες ευκαιρίες για δέσιμο για τον άλλο γονέα, όπως να κάνετε μπάνιο με το μωρό σας και να βιώσετε αυτή την ιδιαίτερη στιγμή μαζί. Είναι σημαντικό για τον σύντροφο που δεν θηλάζει να δένεται και με το μωρό.
Όλοι έχουμε δικαίωμα στις ατομικές μας επιλογές. Μια γυναίκα μπορεί να επιλέξει να μην θηλάσει ή να μην μπορεί λόγω ασθένειας, χρήσης φαρμάκων, χειρουργικής επέμβασης μαστού ή άλλων προσωπικών λόγων. Ο θηλασμός είναι προσωπική επιλογή. Είναι δουλειά μας ως επαγγελματίες υγείας να υποστηρίζουμε τις νέες μαμάδες σε αυτό το ταξίδι, ανεξάρτητα από το τι είναι αυτό. Εάν δεν μπορείτε να θηλάσετε ή προτιμάτε να μην θηλάζετε, το σώμα σας θα παράγει ακόμα γάλα, αλλά θα πρέπει να σταματήσει αυτή η λειτουργία γρήγορα. Ένας γιατρός ή μια μαία μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε αυτή τη διαδικασία.
Μια ομάδα υποστήριξης μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη.
Οποιαδήποτε ποσότητα θηλασμού είναι ευεργετική. Να είστε υπομονετικοί και να ζητάτε βοήθεια αν τη χρειάζεστε. Μπορεί να είναι πολλή δουλειά στην αρχή, αλλά τα οφέλη αξίζουν τον κόπο.
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου για οποιαδήποτε απορία ή ανησυχία σας, ώστε να δούμε το ζήτημα που σας απασχολεί μαζί! Δεν είστε μόνοι σας σε αυτό! Η βοήθεια είναι πάντα εκεί αρκεί να την ζητήσετε!
Σοφία Υφαντή, ΜΑ
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Ψυχοθεραπεύτρια
Κηφισιά & Παλλήνη Αττικής
Bernal J, Richards MP. Effects of bottle and breast feeding on infant development. J Psychosom Res. 1970;14:247.
Dawood MY, Khandawood FS, Wahi RS, Fuchs F. Oxytocin release and plasma anterior-pituitary and gonadal-hormones in women during lactation. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1981;52:678–683.
Figueiredo B, Canario C, Field T. Breastfeeding is negatively affected by prenatal depression and reduces postpartum depression. Psychol Med. 2014;44:927–936. doi: 10.1017/S0033291713001530.
Groër MW. Differences between exclusive breastfeeders, formula-feeders, and controls: a study of stress, mood, and endocrine variables. Biol Res Nurs. 2005;7:106–117.
Heinrichs M, Neumann ID, Ehlert U. Lactation and stress: protective effects of breast-feeding in humans. Stress. 2002;5:165–203.
Hinde K, German JB. Food in an evolutionary context: insights from mother’s milk. J Sci Food Agric. 2012;92:2219–2223.
Kennell J, McGrath S. Starting the process of mother-infant bonding. Acta Paediatr. 2005;94:775–777.
Krol KM, Kamboj SK, Curran HV, Grossmann T. Breastfeeding experience differentially impacts recognition of happiness and anger in mothers. Sci Rep. 2014;4:7006.
Lavelli M, Poli M. Early mother-infant interaction during breast- and bottle-feeding. Infant Behav Dev. 1998;21:667–683.
Mortensen EL, Michaelsen KF, Sanders SA, Reinisch JM. The association between duration of breastfeeding and adult intelligence. JAMA. 2002;287:2365–2371.
Lauzon-Guillain B, Wijndaele K, Clark M, et al. Breastfeeding and infant temperament at age three months. PLoS One. 2012;7:e29326. doi: 10.1371/journal.pone.0029326.
Marsh AA, Yu HH, Pine DS, Blair RJ. Oxytocin improves specific recognition of positive facial expressions. Psychopharmacology (Berl) 2010;209:225–232.
Raju TN. Breastfeeding is a dynamic biological process—not simply a meal at the breast. Breastfeed Med. 2011;6:257–259. doi: 10.1089/bfm.2011.0081.
Zetterström R. Breastfeeding and infant-mother interaction. Acta Paediatr. 1999;88:1–6.